Handleiding voor de restauratie van een Pietersoven

Een nieuwe bakoven in een oud jasje

In een reclamefolder uit 1904 beroemen de gebroeders Pieters uit Schaarbeek zich er op al 9000 ovens verkocht te hebben. Hun ovens voor het bakken van brood en vlees, maar ook voor het drogen van hout hebben prijzen gewonnen op talrijke beurzen en tentoonstellingen. Er wordt gebruik gemaakt van het principe van de bakoven, nl. vuur stoken met hout in de bakruimte waardoor de massa van de ovenwand opwarmt. Na het doven van het vuur geeft de massa deze hitte weer af aan de te bakken voeding.

In de fabriek in Vilvoorde worden deze ovens gemonteerd, de verschillende modellen vertrekken naar de klant. Ter plaatse worden de poten er aan geschroefd en wordt een schouw gemonteerd. Op tweedehandssites worden nog regelmatig exemplaren te koop aangeboden, helaas vaak in slechte staat.

Misschien ben jij de gelukkige eigenaar van zo'n Pietersoven?

Wij hopen je met deze handleiding te kunnen helpen bij het restaureren en het opnieuw in gebruik nemen van jouw stukje erfgoed. (Klik links op een van de gekleurde vierkantjes om verder te surfen.)

Pietersovens bestaan in verschillende afmetingen, wij nemen hier als voorbeeld het meest courante model n° 3, met buitenafmetingen van 96 x 66 cm.

In het bakhuis aan de Liermolen hebben we een mooi gerestaureerde gemetste bakoven (2019). Door de aanwezigheid van twee ovenkelders vermoeden we dat er ooit twee bakovens geweest zijn. Dit is een situatie die in andere bakhuizen bewaard gebleven is. Een grote oven diende om veel broden tegelijkertijd te kunnen bakken en een kleine oven voor als er geen seizoensarbeiders waren en dus minder monden te voeden.

Door terug twee verschillende ovens te hebben in het bakhuis, kunnen we dit verhaal vertellen. De gemetste bakoven (165 cm diep) gebruiken we tijdens ateliers voor scholen. De Pietersoven wordt rechtstreeks op de bestaande gemetste onderbouw geplaatst. Daardoor hebben we nu ook een kleine bruikbare oven voor workshops of demonstraties met kleine groepjes.

We kozen er voor om de Pietersoven van het MOT grondig te restaureren. Het oventje werd volledig gedemonteerd en met nieuwe materialen herop gebouwd. Het volledige proces werd gedocumenteerd en wordt hier ontsloten op de website. Afhankelijk van de toestand van de Pietersoven kunnen materialen herbruikt worden.