Opzoeken

Om de voegen in vers geplaatste cementvloeren glad te strijken en/of om er een bijzondere vorm aan te geven, wordt een voegblok (1) gebruikt. Het voegblok kan bij de afwerking van allerlei cementwerk dienen waaronder rocaillewerk, trottoirbanden, betonnen trappen, enz.Het voegblok bestaat uit een dik metalen (staal, brons of messing) plaatje (10 bij 3 cm) van verschillende doorsnede, afhankelijk van de vorm die men aan de voeg wil geven. Het werkend deel is aan een blok of een greep (2) bevestigd, soms ook aan een handvat met knik. Er bestaat ook een model met breed wieltje, dat men over het oppervlak laat rollen (3). [MOT] (1) Eigen benaming onbekend. (2) Bv. SELLENS: 117. (3) Bv. SELLENS: 117.

Sommige lasten kan men makkelijk met een hijstang vastnemen en vervolgens met een hijstoestel verplaatsen. Het gewicht zelf trekt de tang dicht, dus hoe groter het gewicht, des te groter de klemkracht. Er bestaan hijstangen voor steen, stammen, zakken, smeltkroezen, vaten, buizen ... De tang is aangepast aan het voorwerp dat het grijpt. Hieronder volgt de bespreking van een aantal hijstangen. De oudere types zijn de steenschaar, de hijstang voor ijs, hijstang voor molenzakken en voor smeltkroezen. In tegenstelling tot haar naam is de steenschaar geen schaar, maar een hijstang voor steen. De kaken kunnen zeer ver opengaan om brede stukken te vatten. Bij de hijstang voor molenzakken is dit echter niet nodig, aangezien de tang slechts de strop van de zak grijpt om de zak naar boven te hijsen. In de huidige catalogi vinden we balktangen en allerlei heftangen voor buizen en vaten. De kaken van de tangen die rond balken of buizen grijpen, zijn vrij groot en halfrond. Bij de tangen die I-vormige...

Het bikijzer (1) is een metalen handwerktuig om oude mortelspecie van gebruikte metselstenen te bikken om de stenen te hergebuiken (2), net als de kaphamer. Het bikijzer heeft twee brede (ca. 10 cm) snedes die in elkaars verlengde kunnen liggen (3) of dwars op elkaar (bv. MOT V 93.0092). Men vat het aan het staafvormig middendeel en slaat de mortel van de steen. Een ander beitelvormig model (bv. MOT V 93.0093) heeft een enkele brede snede en is niet te verwarren met brede exemplaren van het ceseel. Zie ook het metselaarshouweeltje en de bikhamer [MOT]. (1) V.D. (1950) s.v. bikijzer: ijzer met twee brede messen om stenen te bikken. (2) Volgens JELLEMA R. (1963): 30 werd het bikijzer zeer intens gebruikt net na de Tweede Wereldoorlog bij de recuperatie van stenen uit verwoeste huizen. Oudere kalkspecie liet zich makkelijker afbikken door een mindere hechting dan bij recentere specie. (3) POLLING J.: Machines, gereedschappen en werktuigen in het bouwbedrijf, Haarlem, 1963: 67.

Bij kleine reparaties aan een rieten dak gebruikt de rietdekker het stophout (1) om met de stompe punt de oude restjes riet opzij te wringen om nieuwe schoven of bosjes tussen het oude riet te duwen. Niet te verwarren met een model van het zwingelmes met een vouw aan één kant. (1) W.N.T. sv. stophout: "hout of stuk hout, waarmede een opening wordt dichtgestopt, een bouwdeel onderstopt..."

Deze nieuwe werktuigfiche is in opbouw. Hijstang om blokken ijs te grijpen. [MOT]

Lesmateriaal voor de leerkracht

Met een groentesnijder kan men groenten in fijne stukjes hakken. Hij kan bestaan uit een plastic cilindrisch frame, waarin zich een zigzag gebogen snijblad bevindt, en een stang met een veer er rond en met een vlak plastic handvat. Men plaatst de plastic cilinder over de groente, die al in stukken gesneden is, en men duwt de verende stang verschillende malen krachtig naar beneden. Het snijblad beweegt op en neer en draait rond, zodat de groente in fijne stukjes wordt gehakt. Dit model wordt vooral voor het snijden van uien gebruikt. Zie ook het handvat voor uien. Een ander model bestaat uit drie langwerpige (ca. 10 cm) mesjes op enige afstand van elkaar, die haaks aan een metalen tussenstuk bevestigd zijn dat loodrecht in een houten handvat steekt. Het mesje in het midden zit lager dan de andere twee en er is een veer rond het tussenstuk gedraaid. Wanneer men het handvat naar beneden duwt, wordt de veer gespannen en bewegen de twee buitenste mesjes naar beneden. Door steeds weer op en...