Opzoeken

Deze nieuwe werktuigfiche is in opbouw. Zie de lijmkam. [MOT]

De maastang (1) is een handwerktuig om kousen en alle breigoed te stoppen of te versterken. Ze kan ook worden gebruikt voor het maken van naaigarnituur zoals franjes, rozetten, enz. De tang bestaat uit verschillende onderdelen: een schaarvormig werktuig met als werkend deel 6 vervangbare naalden (ca. 6,5 cm), een kammetje waarvan de 6 punten in haakjes eindigen en een draaddoorsteker. "Bij het stoppen van bv. een gat in een kous neem je de stof tussen duim en vingers en de maastang vat je bij de naalden in de andere hand. Op enige afstand van het gat breng je alle naalden in de stof om zo steken op de naald te nemen. Stop bij het begin van het gat. Neem draad waarmee je het gat wil stoppen en plaats deze telkens, van links naar rechts, tussen de 2 rijen naalden waarmee je een op en neergaande bewegingen maakt. Doe dit tot het de lengte van het te stoppen gat heeft. Neem aan het andere uiteinde van het gat opnieuw enkele steken op. Steek een nieuwe draad, met behulp van de doorsteker (voor naald), door het oog...

Het naaispan is een houten tang, voornamelijk gehanteerd door leerbewerkers bij het naaien van leer en stof zoals aan een zadel of gareel. Ze houdt de werkstukken samen, zodat men beide handen vrij heeft om te naaien. De tang is vrij groot (ca. 70-110 cm), aangezien men ze op de grond laat rusten en de kaken tussen de dijen klemt. Eén kaak kan men openen en met het been terug sluiten en vastklemmen. Doorgaans zit de leerbewerker op een kruk of zitbank bij het naaien. Er bestaan ook houten zitmeubels waarin een gat voorzien is om een korter model van het naaispan in te plaatsen op werkhoogte van de gebruiker. Bij zadelmakers is een zwaarder model van naaispan gekend, dat met de voet kan worden geopend en gesloten door middel van een pedaal. [MOT]

Spade met lang (ca. 30-40 cm) en smal (ca. 10-17 cm) blad, met dille of veren, dat licht gebogen staat ten opzichte van een T- of D-steel (70-95 cm). Om gemakkelijker in de grond te kunnen dringen, is de snede van het blad vaak licht gebogen en versmalt het meestal een tweetal centimeter naar onder toe (1). Bovenaan is het blad soms voorzien van een voetsteun om de schoen van de gebruiker niet te beschadigen. Om te voorkomen dat de kleigrond aan het blad blijft kleven, wordt dat laatste voor elke steek in een emmer water gedompeld; soms worden er met een hamer deuken in de holle zijde van het blad geslagen (2). Zie ook een bijzonder model spitgreep die als open kleispade kan dienen. In de 19de eeuw werd in de lichte grond naast de stalen steekspade ook nog een houten, met beslagen blad, gebruikt (3). Uitzonderlijk wordt in plaats van de steekspade soms een verlengstuk bovenaan op het blad van de tuinspade bevestigd om dieper te kunnen spitten (4). Een steekspade dient om te graven of diep te spitten, d.i. de grond...

Haak om een plukkorf of plukmand aan de plukladder of aan een boomtak te hangen, voornamelijk in hoogstamboomgaarden met bv. kersenbomen. Origineel was het een monoxiele V-vormige haak met ongelijke benen, vervaardigd uit snoeihout van fruitbomen (1). [MOT] (1) WESTENDORP, VAN 'T HOOG & TUINZING: 46-47.

Deze nieuwe werktuigfiche is in opbouw. [MOT]

Bibliografie CLEARY R.M. Excavation of a well and wooden pump (off Smith Street, Cork city), in Cork Historical and Archaeological Society, 90 (1985), afl. 2: 120-126. DAVID J. 1974: De haak van de schulpboor, in Ons Heem. 28 (1974), 158-159. DE KEYSER R. 1966: Watervoorziening te Oostkerke in Rond de Poldertorens 1 (1966), 34-36. DE KLERK M. 1983: Nicolaas Van der Veer uit Bakkeveen maakt nog altijd houten pompen in Friesland Post, sept 1983, 11. DEVLIEGHER L. 1998: Landelijk en ambachtelijk leven. Het Provinciaal Museum Bulskampveld te Beernem, Brugge. ESTHER J. en VANTHOURNOUT R. 1994: Arthur Vandendorpe: restaureren, renoveren, Brugge, 210-211. GEERVLIET J.C. 1975: De ouderwetse houten waterpomp in Blaricum Hei en Wei 6 (1975) 2. GSCHWEND M. 1979: Der Tüchelbohrer, Ballenberg.HORSLEY J.E. 1978: Tools of the maritime trades, London. HOS K.: Het maken van een houten pomp voor een waterput, in Gildebrief Ambacht & Gereedschap, 2024: 6-11. JANSSENS A. 1971: Een verdwenen beroep: Pompboorder in Heemkring Het Land...