Opzoeken

Handwerktuig waarmee men de grote blokken ijs verplaatst die dienen voor het koel houden van eetwaren en dranken. Het heeft een L-vormige metalen haak met een puntig en lichtjes omgebogen uiteinde, die vastgeschroefd zit aan een relatief lang (ca. 30-40 cm) houten hecht. [MOT]

De dopsleutel is een moersleutel (zie glossarium) met een hol (drie-, vier-, zeskantig enz.) ondiep (vgl. pijpsleutel) werkend deel waar de moer of de kop van de bout volledig in past. Dat werkend deel staat vaak los van het hecht zodat verschillende maten met hetzelfde hecht gedraaid kunnen worden. De kracht op het werkend deel wordt uitgeoefend op een haak-, T-vormig of recht hecht (haak en T worden soms gecombineerd door middel van een scharnierend uiteinde). Niet zelden staan twee of meer werkende delen op hetzelfde hecht. Een combinatie met een steeksleutel bestaat. Er zijn ook dopsleutels met ratelgreep, die het mogelijk maken te werken zonder het werkend deel op het einde van de beweging telkens te lichten. Ook een booromslag kan op de losse werkende delen passen. Zie bougiesleutel, horlogesleutel, klinksleutel, pianosleutel, watersleutel en wielmoersleutel. [MOT]

Met deze zware draadkniptang kan men betonijzer doorknippen. Bij sommige modellen lopen de uiteinden van de kaken uit elkaar om het materiaal makkelijker te kunnen vatten. Vaak kan men de snijdende gedeelten van de kaak vervangen. Er bestaan ook "moerenscharen", die in feite draadkniptangen zijn met dwarse kaken. Een bijzonder model bestaat uit een beitelvormig beweeglijk gedeelte, dat de stang afknipt door het te drukken tegen het vast gedeelte. Het leger gebruikt een vouwbaar model om zware draad of afrasteringen door te knippen. [MOT]

Het bikijzer (1) is een metalen handwerktuig om oude mortelspecie van gebruikte metselstenen te bikken om de stenen te hergebuiken (2), net als de kaphamer. Het bikijzer heeft twee brede (ca. 10 cm) snedes die in elkaars verlengde kunnen liggen (3) of dwars op elkaar (bv. MOT V 93.0092). Men vat het aan het staafvormig middendeel en slaat de mortel van de steen. Een ander beitelvormig model (bv. MOT V 93.0093) heeft een enkele brede snede en is niet te verwarren met brede exemplaren van het ceseel. Zie ook het metselaarshouweeltje en de bikhamer [MOT]. (1) V.D. (1950) s.v. bikijzer: ijzer met twee brede messen om stenen te bikken. (2) Volgens JELLEMA R. (1963): 30 werd het bikijzer zeer intens gebruikt net na de Tweede Wereldoorlog bij de recuperatie van stenen uit verwoeste huizen. Oudere kalkspecie liet zich makkelijker afbikken door een mindere hechting dan bij recentere specie. (3) POLLING J.: Machines, gereedschappen en werktuigen in het bouwbedrijf, Haarlem, 1963: 67.

Klompen die op een plank (ca. 30 bij 40 cm) vastgespijkerd zijn en waarmee de tuinier na het zaaien de grond aanstampt. De klompen worden soms vervangen door een plank voorzien van riemen die je om je schoen vastmaakt; of voorzien van touwen die met de hand strak gehouden worden (1). De turfsteker gebruikt dergelijke klompen om de uitgespreide natte baggerspecie aan te stampen om er het water uit te persen vooraleer het met het slagijzer verdeeld wordt. Om op modderige oppervlakten te lopen worden trippen onder de schoenen of de laarzen bevestigd; daar is het de bedoeling het draagvlak te vergroten. [MOT] (1) Bv. CROMPVOETS & WIJNGAARD afl.2: 169.

Tijdens onderhoud of reparaties van een geweer of pistool moet soms het geweerslot gedemonteerd worden. Om het veermechanisme van de slag- en stangveer tijdelijk te lossen, wordt ze aan de veerhaak bevestigd (1). (1) LANDOLT H. Militair Woordenboek, voor Nederlanders bewerkt, Leiden, 1861: s.v. 'veer'.

De kistenschraper is een metalen steelschraper met lange houten steel die specifiek bestemd is om markeringen, merken en papieren labels op houten kisten en kratten weg te schrapen bij verandering van getransporteerd goed. Onder meer groenten, fruit en kazen werden zo verhandeld, waarbij de pakker, douanier of roeier essentiële gegevens op het hout aanbracht. Na het schrapen werden houten recipiënten hergebruikt. Kuipers hanteerden zeer vergelijkbare schrapers (1). Er bestaat ook een model dat sterk gelijkt op een hol trekmes. [MOT] (1) SELLENS: 415.