Opzoeken

Trekmes (zie glossarium) waarvan het blad minder of meer holrond is maar geen halve cirkel vormt. Op de angels steken twee korte hechten. Het gebogen trekmes wordt aangewend wanneer veel hout moet weggenomen worden van betrekkelijk brede stukken (bv. een duig) en om holronde vlakken te bewerken. Zie ook schiltrekmes. [MOT]

Met een tomatensnijder snijdt men tomaten in gelijke, dunne plakjes. Hij heeft een elftal zaagmesjes (ca. 10 cm lang) in een rechthoekig raampje met een recht hecht. Wanneer men de tomatensnijder bovenop de tomaat plaatst, kan men deze met een zaagbeweging doorsnijden. Hij kan ook schuin gehouden worden terwijl de tomaat langs boven lichtjes duwend over de zaagjes heen en weer gehaald wordt (1). Eventueel is er een bijbehorende slede waarmee men het laatste stukje van de tomaat door de snijder kan duwen, zonder gevaar voor de vingers. [MOT] (1) CAMPBELL: 68.

Handwerktuig met een afgerond, langwerpig (ca. 13-20 cm) blad dat in een omhoog gebogen steel steekt. Het werktuig wordt door de metselaar en de stukadoor gebruikt. Te onderscheiden van de pannenstrijker, maar heeft een breder blad (ca. 4-7 cm). [MOT]

Het tonsillenelevatorium is een handwerktuig dat de arts gebruikt om de amandelen in de keel vast te nemen en vast te houden. Het is lepelvormig en heeft aan beide uiteinden van de steel een cirkelvormig blad. Te onderscheiden van de balsteker. [MOT]

Hefboom om, naargelang zijn lengte, draad van een afrastering te spannen, bomen omver of stronken uit te trekken, ook om een aan de grond gelopen binnenvaartuig opnieuw in de stroom te helpen (1). Het werktuig bestaat uit een houten of metalen hefboom met op een zekere afstand van het uiteinde als steunpunt een ketting (ook een touw of een kabel) (a) die aan een vast punt vastgemaakt wordt bv. met een kikker. Tegenover die ketting, aan weerszijden en op gelijke afstand ervan zijn twee korte kettingen, kabels of touwen bevestigd die aan het uiteinde voorzien zijn van een haak (b + c). Deze kan in een schakel van een lange ketting (d) gepikt worden die aan de last, draad of boom vastgemaakt wordt. (2) Wanneer men de trekduivel in de richting van de last beweegt, nadert één van de haken (b) de last terwijl de andere (c) zich ervan verwijdert. Nu kan men de haak (c) in een schakel van de lange ketting pikken en de hefboom in de tegenovergestelde richting trekken. Dan komt haak (c) dichter...

De trekschaaf (1)(2) dient om zeer kleine vlakken waar geen andere schaaf aan kan, en de buitenzijde van duigen (3) glad te schaven. Haar blok beweegt niet in de richting van zijn as maar er dwars op. Het kan een gewoon blok zijn (ca. 25/4/2 cm) waarvan beide uiteinden gevat worden door de vakman, of een kort blok met twee handvatten. De zool kan vlak zijn of in de breedte bolrond. Thans wordt de trekschaaf vaak uit metaal gemaakt. Met die werktuigen is het soms mogelijk af te biljoenen (4) (zie afbiljoenschaaf) en lijsten uit te schaven (5); in dat laatste geval kan er een geleider op bevestigd worden, zodat het werktuig op een profielschraper gelijkt (6). Er bestaat ook een dubbel metalen model met een rechte en een concave beitel bv. MOT V 2023.0247 (7). Hoewel de trekschaaf min of meer op dezelfde wijze als een spaakschaaf gehanteerd wordt, is er een groot verschil tussen beide werktuigen. Op de spaakschaaf zijn blad en blok immers evenwijdig, op de trekschaaf staat de beitel schuin,...

De trekzaag is een grote zaag met stijf blad (zie glossarium) door twee man (1) gehanteerd om stammen en balken dwars door te zagen en om bomen te vellen. Ze snijdt in beide richtingen. Deze zaag bestaat uit een lang getand blad (1,30-2 m) (2) vaak breder in het midden (12-17 cm), en aan de uiteinden, in hetzelfde vlak, twee rechte handvatten (3) van ca. 50 cm. Deze zijn door een dille, een angel of een schroef op het blad bevestigd. Er bestaan nu trekzagen met verstelbare handvatten, die verticaal of horizontaal geplaatst kunnen worden. De te zagen stam wordt op een dwarsstuk gerold en de zagers trekken (ze duwen nooit) de zaag om de beurt. [MOT] (1) In zacht hout konden sommige vaklui de trekzaag alleen hanteren. (2) BOERHAVE BEEKMAN 1949 /5 : 408, afb. 11.09 toont een boom met een omtrek van 13,19 m die omgezaagd is met twee trekzagen die in elkaars verlengde zijn samengelast. (3) De trekzaag met gesloten handvatten (bv. BISTON-BOUTEREAU-HANUS: 247) schijnt zeldzaam te zijn.

De trekschaar dient om takken af te knippen waar men met de snoeischaar niet aan kan. Ze wordt o.m. gebruikt bij het verwijderen van takken waar rupsen op zitten, het snoeien van jonge bomen, het plukken van lindebloemen (Tillia) enz. Ze bestaat uit twee 25-30 cm lange hefbomen van de eerste soort, die rond een spil draaien en aan een zijde in snijdende bladen eindigen. Een van de armen is in de vorm van een dille of een angel gesmeed en is op of in een schacht van 2-4 m bevestigd. De andere eindigt in een oog of een katrol. Een touw wordt aan het oog gebonden en rechtstreeks getrokken; het kan ook over de katrol lopen. Naar gelang van de wijze waarop de schaar opengaat, kunnen twee hoofdmodellen onderscheiden worden. Op de trekschaar met tegengewicht eindigt één van de bladen in een zwaar blokje metaal, dat door zijn gewicht de schaar openhoudt. Aan de arm die dat blad verlengt, is het touwtje bevestigd. Aangezien het tegengewicht weinig doelmatig was, werd het door een veer vervangen...

De kapper gebruikt een tondeuse voor het millimeteren van hoofd- of baardhaar. In tegenstelling tot de tondeuse voor paarden en runderen is deze van de kapper klein en licht en kan ze met één hand worden gehanteerd. De tondeuse heeft een dubbele metalen kam (ca. 4 cm bij 3,5 cm) met een 30-tal fijne tanden, waarvan het bovenste gedeelte kleiner (ca. 3 cm bij 2 cm) en vervangbaar is. Twee metalen armen - één vast aan het onderste blad en één draaiend rond een spil met veer - zijn voorzien van twee haakjes die de hand tegenhouden. De bewegende arm zorgt ervoor dat de bovenste kam horizontaal over de andere schuift en zo het haar, dat zich tussen de tanden bevindt, afknipt. Zie ook tondeuse voor honden en schapen. [MOT]

Handwerktuig waarmee de laatste restjes deeg uit de baktrog geschraapt worden. Het is een metalen handwerktuig met een breed uitlopend of vierkantig blad dat zich haaks ten opzichte van het eveneens metalen handvat bevindt (1). Zie ook deegsteker. [MOT] (1) In Groot-Brittannië zijn ook trogschrapers te vinden met angel of met dille en houten hecht.