Opzoeken

De uienvork of groentesnijkam heeft een reeks lange (ca. 5-8 cm), dicht naast mekaar staande, scherpe, metalen tanden die in een houten of plastic handvat bevestigd zijn. De tanden worden in een schoongemaakte ui gedrukt; met een mes kan men tussen de tanden door de ui in schijfjes snijden. [MOT]

De vaatborstel is een borstel met een werkend deel van ca. 5-10 cm. Een model bestaat uit katoendraad, henneptouw (1) of nylon, vaak waaiervormig, bevestigd aan een houten of plastic steel (ca. 20-30 cm). Hij wordt gebruikt voor het afwassen van glazen en delicaat servies. Modellen met stijve haren of staaldraad, vaak waaiervormig, en een recht of knopvormig handvat worden eerder gebruikt om de gootsteen en vuile potten en pannen te schrobben. Moderne vaatborstels zijn van plastic. Er bestaat een model met knopvormig handvat dat als reservoir dient om afwasmiddel druppelsgewijs los te laten. Zie ook de pannenspons, groenteborstel, flessenborstel en spoelborstel voor glazen. [MOT] (1) Bv. Manufrance p1907: 705.

Het telen van witloof gebeurt in twee fasen. In de eerste, de zogenaamde wortelteelt wordt de cichorei (Chicorium intybus L. var. foliosum) gekweekt en gerooid (1). In de tweede, de kropteelt (2), worden de gerooide wortels opnieuw uitgezet: ze worden zo recht en dicht mogelijk bij elkaar in kuilen of bedden geplaatst. Hier worden de witloofkroppen gevormd. Bij het oogsten van de volgroeide witloofkroppen, steekt de geknielde arbeider de uitzetvork achter de krop met wortel. Hij licht de plant op en breekt de rijpe krop af met een draaibeweging van de wortel. De uizetvork is een handwerktuig met 4 korte (ca. 15 cm) scherpe, puntige tanden en een T-, D- of rechte steel (ca. 60-100 cm). Het werkend deel is aan de steel bevestigd door middel van een angel of een dille. [MOT] (1) Zie cichoreirooivork en witloofmes. (2) Ook forcerie genoemd.

De varkensschraper is een handwerktuig waarmee de slager de haren van een verschroeid varken verwijdert. Het kan bestaan uit een gebogen blad en een haak, bevestigd in een recht houten hecht (1). Een couranter model betreft een holle ijzeren kegel met een scherpe rand en een haak aan het kopuiteinde, die dient om de hoornlaag van de tenen af te rukken. Soms is de varkensschraper zo gevormd dat hij op de voet van een ijzeren kandelaar gelijkt (2). [MOT] (1) Zie ''Jubileumuitgave van de Antwerpse verenigingen voor vee en vlees'': 281. (2) Bv. EMMET: 389.

Met een uitbeenmes wordt rauw vlees uitgebeend. Het heeft een stevig, smal lemmet (ca. 10-20 cm lang) met een brede rug en een scherpe punt. Het is met een volle of 3/4 tong bevestigd in een houten of plastic hecht dat doorgaans zo gevormd is dat de hand - die vettig wordt tijdens het uitbenen - niet op het lemmet kan glijden. Zie ook hamguts. [MOT]

Met een uitsteker trimt de schoenmaker de zoolrand nadat deze ingenaaid is. Het handwerktuig heeft een cirkelvormig hoofd met aan het boveneinde een schuine snede en een diktegeleider met aan de bovenzijde een omgekruld randje. Dat randje zorgt ervoor dat er geen beschadigingen aangebracht worden aan het bovenleder. Het hoofd is bevestigd in een houten of een hol metalen hecht. [MOT]

Een uitzetmes heeft een rechthoekig (ca. 10-15 cm lang) stenen - meestal leistenen - metalen of glazen (1) blad, waarvan één lange zijde in een houten handvat steekt dat met twee handen gevat moet worden. De leerlooier gebruikt het uitzetmes om het leer uit te rekken, glad te maken, te polijsten en er het vocht uit te duwen. [MOT] (1) Zie SALAMAN 1986: 313.

Hamer (ca. 350-500 gr) die gebruikt wordt bij het uitdeuken van de carrosserie van een wagen. Hij heeft een relatief lange (ca. 15-20 cm), smalle cilindrische kop waarvan één uiteinde een verbreedde cirkelvorm vormt. Het andere uiteinde kan taps toelopen, bolvormig of vierkantig zijn. Zie ook carrosserievijl. [MOT]

Met een uitjestang (ca. 20 cm lang) kan men makkelijk kleine uitjes vastnemen. Deze tang, die veelal van hout is, heeft dwars gegroefde, rechte kaken of breed uitlopende, cirkelvormige kaken. Zie ook slatang. [MOT]

Deze nieuwe werktuigfiche is in opbouw. [MOT]