Opzoeken

Met een roostervork roostert men brood of vlees in de open haard. Het is een vork met 3 ijzeren of roestvrij stalen tanden die al dan niet licht gebogen zijn, en een lange steel (ca. 30-40 cm). Sommige modellen zijn uitschuifbaar (1). Bij een bijzonder model hangt de vork aan de – soms hoornen - steel door middel van een cardankoppeling. Zo kan men een snede brood aan beide zijden roosteren gewoon door de steel te draaien. Zie ook vleesvork. [MOT] (1) Tot ca. 75 cm (WATTEL: 796).

Indien hoge eisen worden gesteld ten aanzien van maatnauwkeurigheid en oppervlaktegesteldheid van machineonderdelen, geweerlopen of ijzeren constructies wordt een ruimer gebruikt om geboorde gaten zuiver rond te maken, op de juiste maat te brengen, en hun wand een zuiver en glad oppervlak te geven. De ruimer bestaat hoofdzakelijk uit een stalen licht conische cilinder (lengte ca. 5-45 cm; diam. ca. 0,5-60 mm) waarvan het werkend deel voorzien is van 3 tot 18 gefreesde groeven die rechte of spiraalvormige snijkanten vormen. Voor het maken van conische gaten bestaan er tapse ruimers met een drietal spiraalvormige snijkanten. Er bestaan verstelbare modellen (lengte ca. 10-50 cm; diam. ca 8-55 mm; maximale verplaatsing van de messen bedraagt 0,01 mm), waarbij verschillende diameters kunnen worden ingesteld door 2 moeren te verstellen. Bij een ander model, ook wel Berg's ruimer genoemd, is onder de drie snijkanten een fijne schroefdraad aangebracht (1), waardoor hij zichzelf dieper in het...

Tangetje (ca. 10-15 cm) gebruikt om een ringvormige uitsnijding te maken in de schors en de bast van wijnranken of takken van fruitbomen (1). De bedoeling is een segment (ca. 3-5 mm breed) van schors en bast onder de druiftrossen of het fruit, hetzij op de wijngaardloten van het jaar zelf, hetzij op de ranken en de takken van het vorige jaar, te verwijderen. Door de bast te onderbreken, wordt de neergaande stroom met de voedende bestanddelen - die in de bladeren gevormd worden - tegengehouden en worden deze sappen opgenomen door de bloesem en de vruchten die dikker en vlugger rijp zullen zijn. De sapsnijder bestaat uit twee gebogen armen (2), die al dan niet met elkaar kruisen en waartussen een veer gespannen zit die de twee kaken bijeenhouden. Een bek bestaat meestal uit twee parallelle bladen met holle snede. De afstand tussen de bladen is gelijk aan de breedte van het segment dat wordt verwijderd (3). Door de bek rond de rank of tak horizontaal heen en weer te draaien snijdt men schors...

Het ruitersknipmes is een samengesteld handwerktuig waarbij een hoefkrabber en tenminste één lemmet van ongeveer 7 cm lang om bijvoorbeeld riemen en touwen door te snijden nooit ontbreken. De hoefkrabber mag men niet verwarren met de kleinere wildhaak van het jachtknipmes of de haak aan het vissersknipmes om een vislijn binnen te halen. Soms vindt men bij het ruitersknipmes nog een hoefmes voor paarden om overtollig hoorn van de hoef te verwijderen, en een scherpe metalen priem van ongeveer 3,5 cm lengte om gaten in het lederen tuig van het paard bij te maken. Een laatmes en een manenkam kunnen het ruitersknipmes nog vervolledigen (1). Al deze werktuigen worden veilig in het hecht gevouwen dat uit hoorn, been, hout of plastic is vervaardigd. Zie ook zakmes. [MOT] (1) Een pincet zoals op inv. nr. MOT V 2005.0013 lijkt vrij weinig courant.

Een rozetijzer bestaat uit een metalen vormpje. Er bestaan verschillende vormen zoals harten, vlinders, sterren, bloemen, spiralen, enz. op een lange (ca. 20-30 cm), L-vormige metalen steel, eventueel met een houten handvat; ook bestaan er rozetijzers met twee stelen, waarop men twee vormen tegelijk kan steken. Wanneer men het ijzer in hete frituurolie dompelt en vervolgens in frituurdeeg, loopt het vormpje vol met beslag. Het met beslag bedekte ijzer wordt nu opnieuw in de olie gehouden tot het koekje goudgeel en knapperig is. Een ander model van rozetijzer heeft de vorm van een geribd afgeknotte kegel of bol, al dan niet uitgehold, voor het maken van timbaaltjes. Nadat men dit ijzer in het beslag heeft gedoopt, zonder dat het deeg de bovenzijde bereikt, laat men het afkoelen tot het gevormde deegpotje los komt. [MOT]

Handwerktuig waarmee men water van ruiten aftrekt. Het kan een houten werktuig zijn met een langwerpig blad (ca. 20-25 cm) dat haaks aan een korte steel (ca. 10 cm) bevestigd is. Aan de onderzijde van het blad is er een rubberen band. Moderne ruitenwissers zijn van plastic of koper.  Zie ook de vloerwisser. [MOT]

De rubberhamer vervangt de hamer (lederen). Het is een hamer (ca. 600-1000 gr) waarvan de cilindrische of tonvormige kop (ca. 6-7 cm doorsnede) van rubber is. De steel is van hout, plastic of metaal. De rubberhamer wordt gebruikt voor het bewerken van materiaal waarvan het oppervlak niet beschadigd mag worden. Ook voor het leggen van tegels e.d. is de rubberhamer geschikt. In garages wordt hij gebruikt voor uitdeukwerk. Zie ook de hamer (nylon). Niet verwarren met de rubberen reflexhamer van de arts. [MOT]

Met een ruitenlichter kan de glazenmaker makkelijk een grote ruit even oplichten. Het heeft een steel (ca. 20 cm) met daaraan een rechthoekig, dik (ca. 2-3 cm) blad met één rechte en één schuine zijde. Men schuift het werktuig onder het glas met de schuine zijde naar beneden; eens onder het glas, duwt men de steel naar beneden en het glas komt naar omhoog. De ruitenlichter kan monoxiel zijn of van plastic met een houten steel. [MOT]

Voordat er sprake was van een sardinesleutel opende men een sardineblikje met een sardineschaar. Dat is een schaar met korte (ca. 5 cm), dikke gebogen bladen met een stompe punt. Onderaan één van de armen bevindt er zich een scherp driehoekig uitsteeksel waarmee een gat in het blikje gemaakt wordt. Vervolgens kan men het blikje langs de rand opensnijden. [MOT]

De geur is een belangrijk criterium bij het keuren van gedroogde ham. Hiervoor wordt het ruikbeen gebruikt, een priemvormig werktuig gemaakt van het kuitbeen (Fibula) van een paard, dat poreus is en daardoor de geuren opneemt. Het ruikbeen wordt op bepaalde plaatsen in de ham gestoken en de geur wordt dan opgesnoven door de keurder, die de smaak van de ham in de keel proeft. [MOT]