Opzoeken

De strijkklopper is een spaanvormig plankje (ca. 30-35 cm lang; ca. 10 cm breed) - te onderscheiden van de wasklopper - waarmee de kleermaker op het persgoed sloeg om de vouw te verstevigen en een strijkeffect te bekomen. Eventueel is er een lapje stof omheen gewikkeld. [MOT]

De grootste van alle schaven (ca. 130-190 cm lang) wordt gebruikt door de kuiper. In tegenstelling tot andere schaven wordt de strijkschaaf 'ondersteboven' gebruikt, dus met de zool aan de bovenzijde en beweegt ze niet. Ze staat op twee of vier poten, zodat ze respectievelijk schuin of horizontaal ligt. Ze wordt gebruikt om de zijkanten van de duigen te schaven. De kuiper duwt de duigen over de schaaf naar de beitel toe. [MOT]

Een takkenbos is gevormd door takken samengebonden door middel van een wiepband, d.i. een tenen band, of een ijzerdraad. Om hem te kunnen binden moeten de takken samengeperst worden. Dat gebeurt in een bindpaard, in een takkenbospers of met behulp van de takkenbosknijper. De takkenbosknijper bestaat uit twee 80-150 cm lange rechte stokken, verbonden door een touw, soms een staaldraad of een ketting. Het touw is iets langer dan de omtrek van de te binden takkenbossen. Wanneer een ketting gebruikt wordt, maakt een haakje het soms mogelijk haar lengte aan te passen aan de doorsnee van de bos. Het touw kan op het einde van de stokken vast zijn of op ca 2/3 van de lengte; in het eerste geval vormen de stokken dan hefbomen van de eerste soort, in het tweede, van de tweede soort. De takken worden op de grond, op kruiselings in de grond gestoken stokken, op vorken of op een stelling gelegd. Wanneer genoeg hout samengebracht is, worden - het touw er op of onder gelegd - de stokken, aan weerszijden...

Door tandpasta op de borstelharen van een tandenbostel aan te brengen en er 2 à 3 maal per dag je tanden en kiezen mee te poetsen, verwijder je voedselresten en tandplak. Zo bestrijd je tandcariës, tandvleesaandoeningen en een slechte adem (halitose). Een voorloper van de tandenborstel is de 'miswak', een soort kwastje uit de wortel van de arakboom (salvadora persica). Al in het Oude Egypte gebruikte men dit om de tanden schoon te maken, en het was lange tijd de enige vorm van mondhygiëne. Toch wordt de miswak nu nog veel gebruikt in grote delen van Azië en Afrika en in een deel van de Verenigde Staten. De tandenborstel heeft meestal een klein rechthoekig borstellichaam (ca. 2 - 2,5 cm x 1 - 1,5 cm) met korte dicht op elkaar staande borstelharen van niet meer dan 1 cm lang en heeft een hecht van ca. 15 – 17 cm in het verlengde ervan. De borstelharen kunnen van varkens- paarden- of dassenhaar zijn (1) en vanaf eind jaren dertig ook uit nylonvezels. De steel kan bestaan uit been, ivoor,...

De tandbeitel is een beitel (ca. 14-30 cm) met een verbreed, afgeplat en getand uiteinde en die volledig van metaal is of een houten hecht (1) heeft. Het aantal tanden ligt tussen 2 en 20 en ze kunnen rechthoekig, trapezoïdaal of driehoekig van vorm zijn - afhankelijk van de hardheid van de te bewerken steen - en in een rechte of een gebogen lijn staan. Naast de vaste tandbeitel bestaat er ook een tandbeitel met inzetstuk (2). Na het voorbewerken van de steen met de puntbeitel gebruikt de steenhouwer de tandbeitel in combinatie met de houten steenhouwersklopper of de metalen steenhouwersklopper om te nivelleren. [MOT] (1) Tandbeitels met houten hecht (en stompe tanden) worden meestal gebruikt voor zachte steensoorten. (2) Bijv. JANSE: 125.

De tamponneerkwast wordt gehanteerd bij decoratieve technieken en het mat schilderen van grote effen vlakken, Door de kwast gelijkmatig en loodrecht met de muur op de nog natte verflaag in te kloppen, krijgt de muur een gelijkmatig dof uitzicht en worden strepen van verfkwasten weggewerkt (1). Met slaande bewegingen kan men ook een stippeleffect aanbrengen in een natte verflaag, bv. in de dieper liggende panelen van binnendeuren (2). Het is een borstel met lang, bleek en stug varkenshaar, dat met koperdraad door de openingen van de voetplaat wordt getrokken (3). De gebogen houten steel staat niet in het verlengde van de haren maar dwars op het rechthoekige blok. Er bestaan modellen met open of gesloten beugelvormig handvat en ook een tamponneerroller, die sterk gelijkt op andere verfrollers (4). De tamponneerkwast is niet te verwarren met sommige behangersborstels en blokkwasten. [MOT] (1) VAN DER KLOES & VAN DER BEEK 1908/2: Handleiding van den verver en glazenmaker: 60, 113. ZWIERS...

Het tafelbestek bestaat in West-Europa traditioneel uit een drietal essentiële onderdelen, nl. het tafelmes, de eetvork en -lepel. Het blad van het tafelmes is tegenwoordig vervaardigd uit roestvrij staal. Vroeger bestond het uit ijzer dat op de messenplank blank geschuurd werd. Het hecht is van hard hout (ebben- of palissanderhout), ivoor, hoorn, plastic of metaal. In dit laatste geval bestaan lemmet en hecht vaak uit één geheel. Tafelmessen met breed (ca. 2,5 cm) en afgerond lemmet zonder zaagtandjes zijn eerder voor het smeren (bij het ontbijt) bedoeld, de tafelmessen met zaagtandjes en smaller uiteinde worden meer voor het snijden gebruikt (bij ontbijt, middag- en avondmaal). [MOT]

Met een takkenbosvork laadt de griendwerker takkenbossen of een wiep. Dat laatste gebeurt met meerdere werkers tegelijk. Zij bestaat uit een korttandige gaffel met dille en een houten steel (ca. 90 cm). De bakker gebruikt de takkenbosvork om de takkenbossen in de oven te plaatsen en vooral om het hout in de oven te spreiden. Dit model heeft een langere steel (ca. 1-2 m) die in een lange dille steekt (zo’n drie maal langer dan het werkend deel). De lange dille verhindert het verbranden van de steel. Zie ook rakelijzer. [MOT]

Wanneer de tanden van een paard geïnfecteerd raakten, gebruikte de dierenarts of hoefsmid soms een tandenbreker (1) om het uitstekend deel van de tand in de mond te breken. Het gaat om een metalen staaf van 70 à 100 cm lang met een, meestal uitschuifbaar, recht of T-vormig handvat. Aan het uiteinde is er een metalen plaatje met twee vierkante gaten, soms met smalle mesjes tussen beide (2). Dit werkend deel wordt horizontaal rond en tegen de kies geplaatst. Met een enkele stevige klap op het hecht breekt het werkend deel de kies. Er bestaan ook beitelvormige modellen (3). Nadien werd de tand bijgewerkt met een kiezenrasp. [MOT] (1) Eigen Nederlandse benaming onbekend. Vertaling van het Franse casse-dents. (2) BOUCARD 2006: sv casse-dents, piston, rabot odontriteur. (3) Handelscatalogus John Reynders & Co., Veterinary instruments, 1883: 23-24.

Een takkenbos is gevormd door takken, samen gebonden door middel van een wiepband, d.i. een tenen band, of een ijzerdraad. Om hem te kunnen binden, moeten de takken samengeperst worden. Dat gebeurt in een bindpaard, met behulp van de takkenbosknijper of in een takkenbospers. Zo'n pers bestaat uit een tweeledig, U-vormig ijzeren raam waartussen een gebogen stang met een lange steel, al dan niet met houten handvat (ca. 55 cm), op en neer kan bewegen. Het geheel is bevestigd op een stevig houten onderstel. Soms is het toestel voorzien van een haspeltje voor de ijzerdraad. Men plaatst de takken in het U-vormig raam en duwt de hefboom, die verstelbaar is naargelang de grootte van de takkenbos, naar beneden. [MOT]