Opzoeken

Tang met twee halfcilindrische - soms spade- of troffelvormige - kaken die dicht gaan wanneer de ramen naar elkaar gedrukt worden. Een bijzonder model (van het leger?) wordt bediend met een hendel. De planttang dient vooreerst, zoals de pootboor, om bolgewassen en planten waarbij de wortels niet ontbloot mogen worden, te planten of verplanten. Hierbij worden de halfcilindrische kaken (diam. ca. 6-18 cm) van de tang in gesloten toestand in de (mulle) grond geduwd om dan de mooi gevormde kluit terug te lossen door de kaken te openen. Een groter model (ca. 120 cm) dient om makkelijk diepe, smalle kuilen in de grond te graven. De opening tussen de spadevormige, dikke (ca. 3 mm) kaken bedraagt ongeveer 15 cm in gesloten toestand. Bij het graven duwt men de plantboor halfopen in de aarde, drukt men de armen dicht en haalt zo de aarde tussen de spaden naar boven. Men kan tot 1 meter diep gaan. Deze planttang werd onder meer gebruikt om de houten elektriciteits- of telefoonpalen te plaatsen....

Handwerktuig met zwaar, halfrond (ca. 25 bij 12 cm) blad dat door middel van een dille haaks op een houten steel (ca. 100 cm), met handvat, is bevestigd. Met de plaggenzeis hakt men - in tegenstelling tot de zeis waarmee wordt gesneden - zoden (plaggen) los op de heide. Ze werden in de zon gedroogd en als strooisel gebruikt om de mest in de potstal (1) aan te lengen en de vloeibare uitwerpselen goed op te slorpen. [MOT] (1) Stal in de Kempen waarbij de vloer, waar de koeien opstaan, ca. 75-100 cm lager ligt dan de werkvloer. De mest stapelt zich onder de voeten van het vee de hele winter op.

Handwerktuig van de steenbakker dat bestaat uit een rechthoekig blokje, meestal van wilgenhout, al dan niet met één boogvormige zijde (1), met gladgeschaafde onderkant, voorzien aan de bovenkant van één of twee hechten, loodrecht op het blokje geplaatst. Bij de steenvorm waarvan de dwarsplankjes minder hoog zijn dan de lange hoort een plaan met twee groeven in de onderkant (2). Nadat de steenbakker met beide duimen het teveel aan klei van de steenvorm heeft weggestreken, maakt hij met de natte plaan uit de waterbak de steen effen en glad. Wanneer de onderkant van de plaan te veel is afgesleten wordt hij opnieuw glad en vlak gemaakt. [EMABB] (1) Soms driehoekig (LEJEUNE, E: 129). (2) Bv. DUHAMEL 1763: pl.4.18.

De pillenschieter is een hulpmiddel om medicijnen in de vorm van tabletten of capsules oraal aan dieren toe te dienen. In tegenstelling tot een toedienspuit voor vloeistoffen, wordt het medicijn met snelheid zover mogelijk achter in de keel geduwd, zodat het dier het medicijn doorslikt en niet uitspuwt. Vaak gaat het om courante geneesmiddelen zoals Albendazol tegen wormen. Enerzijds kan het dienen voor huisdieren zoals katten en honden, anderzijds voor groot vee zoals koeien. Eigenaars, fokkers en dierenartsen hanteren het. Eenvoudige modellen zijn van harde plastic vervaardigd. Men herkent gebruikte exemplaren aan de bijtsporen. Tegenwoordig zijn er modellen in diverse materialen en formaten, aangepast aan de diersoort. Soms is daarbij een zijdelingse hendel voorzien, die het werktuig de vorm van een pistool geeft. De pillenschieter is te onderscheiden van de sigarettenvuller. [MOT]

Schoenmakerswerktuig dat bestaat uit een langwerpige (ca. 7-10 cm / ca. 2-3 cm) rasp, die zich bevindt aan een lichtjes gebogen staaf die in een houten handvat bevestigd is. De totale lengte varieert tussen 25-50 cm. De pinnen waarmee men de zool vasthecht kunnen soms in de schoen binnendringen. De schoenmaker knipt de scherpe uiteinden eerst af met een pinknipper - dat is een mesje dat vaak gecombineerd is met de pinrasp, en zo geplaatst is dat het over de binnenzijde van de zool geduwd of getrokken kan worden - en raspt vervolgens de binnenkant van de schoen glad met de pinrasp. Zie ook schoenmakersrasp. [MOT]

Deze nieuwe werktuigfiche is in opbouw. [MOT]

De plakhamer is een hamervormig werktuig van 300-600 gr waarmee een oplegblad op het blindhout gestreken wordt. Het heeft een zeer brede pen (5-10 cm) en een kort hecht. Het werkend deel is van ijzer, van hout of, uitzonderlijk van koper (1). Het oplegblad wordt aan de bovenzijde bevochtigd en langs de onderzijde ingestreken met lijm. De gelijmde zijde wordt op het blindhout gelegd. Nadat het oplegblad lichtjes is verwarmd - d.i. om de lijm, die zeer vlug afkoelt en opstijft, terug vloeibaar te maken (zie lijmijzer) - legt de vakman de pen van de plakhamer op de plaat en duwt (2) of trekt (3) hij het werktuig van het midden van de plaat tot aan het uiteinde van het blad (4). Hij begint opnieuw tot wanneer hij over heel het blad gewreven heeft. Het doel van de bewerking is het blad goed op het hout te drukken en de lijm open te strijken. De druk mag niet te groot zijn om het blad niet te scheuren. Om bij het lijmen een oplegblad aan te drukken op een bolrond oppervlak, gebruikt men een...

Handwerktuig om tijdens het ploegen de ploegschaar en het rister te ontdoen van planten, aarde of mest, om de mest in de voor te duwen, om de eg bij te sturen, om op het kader van de eg te drukken zodat ze dieper in de grond zakt op plaatsen waar de grond meer weerstand biedt, om aardkluiten te breken na het eggen en om de eg schoon te maken. Het werkend deel van de ploegstok bestaat uit een kleine ijzeren spatel (breedte ca. 5-8 cm), op de hoeken licht afgerond en een dille met veer waarin een lange steel (ca. 100 cm) steekt. Eenvoudige modellen bestaan uit een gaffelvormige tak (1) of uit een stok waarvan het dikste uiteinde is afgeschuind.  Soms is de ploegstok gecombineerd met een prikstok met 1 tand. [MOT] (1) Volgens LEGROS: 112 kan deze tot 2,5 meter lang zijn.

"Werktuig dat de metselaar gebruikt voor het afpleisteren van stoepen, kelderkoekoeken (d.i. een keldergat) en dergelijke kleine muuroppervlakken." (1) De stukadoor gebruikt het voor allerlei werkzaamheden zoals o.a. kalk of mortel glad strijken op moeilijk bereikbare (kleine) oppervlakken, inwendige hoeken bijwerken, enz. De pleistertroffel bestaat uit een klein (ca. 7-10 cm) metalen blad dat met een omgebogen steel aan een recht hecht is bevestigd. Het blad is ofwel driehoekig met een spitse of stompe punt ofwel langwerpig en afgerond. Zie ook metselaarstroffel. [MOT] (1) JELLEMA: 30.

Het pikhouweel wordt door de groefwerker en de mijnwerker gebruikt om steen(kool) los te hakken.Het pikhouweel van de mijnwerker heeft zeer verschillende vormen. Het heeft een 25-35 cm lange vierkantige (ca. 2,5 bij 2,5 cm) of rechthoekige (ca. 3 bij 1,5 cm) punt met aan het andere uiteinde een oog waar de houten steel (ca. 60 cm) in steekt. In plaats van een pikhouweel gebruikt de mijnwerker ook een soort van recht houweel zodat hij met hetzelfde werktuig twee maal langer kan werken. Zie de rivelaine. Om niet het hele werktuig naar de smidse te moeten brengen wanneer het versleten is, wordt ook een pikhouweel gebruikt waarvan de punt losgeschroefd kan worden (1).Het model gebruikt voor rotsen is zwaarder (ca. 3-4 kg) dan dat van de mijnwerker (ca. 1,5-2 kg). Naast de punt is dit model aan het ander uiteinde voorzien van een hamer. [MOT](1) HATON DE LA GOUPILLIERE: 285.